เดินหน้าสร้างอ่างฯน้ำปี้หวังเพิ่มน้ำแก้น้ำท่วม

“ฉัตรชัย” ลงพื้นที่ติดตามงานก่อสร้างโครงการอ่างฯน้ำปี้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จ.พะเยา มั่นใจแก้ปัญหาแล้ง น้ำท่วมในพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ เผยหากสร้างอ่างเก็บน้ำตามแผนยุทธศาสตร์การบริหารจัดการน้ำของประเทศจะเก็บน้ำในลุ่มน้ำยมรวมกันได้ร้อยละ 19 ทำให้มีน้ำใช้ในฤดูแล้งและบรรเทาน้ำท่วมได้

พลเอก ฉัตรชัย สาริกัลยะ รองนายกรัฐมนตรี เปิดเผยหลังเดินทางไปตรวจเยี่ยมการก่อสร้างอ่างเก็บน้ำน้ำปี้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ณ บริเวณหมู่ 3 บ้านปิน ตำบลเชียงม่วน อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ว่า ลุ่มน้ำยมเป็นลุ่มน้ำขนาดใหญ่ครอบคลุมพื้นที่ 10 จังหวัดของภาคเหนือตอนบนยังมีปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งซ้ำซากเป็นประจำทุกปี เป็นเพราะลุ่มน้ำนี้มีเพียงแหล่งน้ำขนาดเล็กและขนาดกลาง ยังไม่มีแหล่งเก็บกักน้ำขนาดใหญ่ ที่ผ่านมีความพยายามในการแก้ไขปัญหาน้ำในลุ่มน้ำนี้ให้เป็นระบบมาโดยตลอด ที่สำคัญมีโครงการอ่างเก็บน้ำน้ำปี้ ที่พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ได้พระราชทานพระราชดำริ เมื่อวันที่ 21 เมษายน 2520 เพื่อช่วยเก็บน้ำที่มีปริมาณมากในช่วงฤดูฝนไว้ใช้เพื่อการอุปโภคบริโภคและการเพาะปลูก แต่เนื่องจากพื้นที่หัวงานอยู่ในเขตเสี่ยงภัยทางความมั่นคงจึงยังไม่สามารถดำเนินการก่อสร้างได้ในขณะนั้น ต่อมาในปี 2554 เกิดอุทกภัยอย่างรุนแรงในพื้นที่ลุ่มน้ำยม รัฐบาลจึงได้ทบทวนและบูรณาการการทำงานร่วมกันระหว่างกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม และกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประกอบกับโครงการนี้ได้รับการสนับสนุนจากประชาชนให้เร่งก่อสร้างโดยด่วน เพื่อแก้ไขปัญหาน้ำและส่งน้ำช่วยเหลือพื้นที่การเกษตรในเขตอำเภอเชียงม่วนและยังมีปริมาณน้ำเหลือส่งให้กับการเพาะปลูกพืชฤดูแล้งในเขตโครงการชลประทานแม่ยมได้ด้วย

ด้านนายสมเกียรติ ประจำวงษ์ เลขาธิการ สำนักงานทรัพยากรน้ำแห่งชาติ หรือ สทนช. กล่าวด้วยว่า ลุ่มน้ำปี้เป็นลุ่มน้ำสาขาของลุ่มน้ำยม ซึ่งเป็นลุ่มน้ำที่ยังมีปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งซ้ำซาก เพราะไม่มีแหล่งกักเก็บน้ำที่สามารถเก็บน้ำได้มากเพียงพอที่จะใช้ในการบริหารจัดการน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ ในแต่ละปีลุ่มน้ำยมมีปริมาณน้ำท่าเฉลี่ยประมาณ 4,143 ล้านลูกบาศก์เมตร (ลบ.ม.) และมีความต้องการใช้น้ำในกิจกรรมต่าง ๆ สูงถึงปีละ 2,695 ล้านลูกบาศก์เมตร (ลบ.ม.) แต่ขณะนี้เราสามารถเก็บกักน้ำไว้ได้เพียง 551 ล้าน ลบ.ม.เท่านั้น

ดังนั้น การแก้ปัญหาดังกล่าวจำเป็นจะต้องแก้ไขปัญหาในเชิงพื้นที่อย่างเป็นระบบ (Area Based) ทั้งลุ่มน้ำ โดยพื้นที่ตอนบน มีแผนการฟื้นฟูป่าต้นน้ำ ติดตั้งระบบเตือนภัย สร้างแหล่งน้ำตามความต้องการของพื้นที่ พื้นที่ตอนกลางและตอนล่างของลุ่มน้ำมีการสร้างฝาย ประตูระบายน้ำในลำน้ำยม ปรับปรุงลำน้ำที่ตื้นเขินแก้ไขสิ่งกีดขวางทางน้ำ มีการทำแก้มลิง จากการศึกษาพบว่าลุ่มน้ำยมมีศักยภาพที่จะสร้างอ่างเก็บน้ำได้ถึง 40 แห่ง และอ่างเก็บน้ำน้ำปี้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ ก็เป็น 1 ในโครงการที่มีศักยภาพ โดยรัฐบาลนี้ได้ผลักดันให้ก่อสร้างได้แล้วและต้องขับเคลื่อนให้แล้วเสร็จภายใน 5 ปี นอกจากนี้ ได้มีการบูรณาการร่วมระหว่างแม่ทัพภาคที่ 3 มหาวิทยาลัยนเรศวร กรมชลประทาน และแกนนำผู้ใช้น้ำลุ่มน้ำยมเสนอการพัฒนาลุ่มน้ำยมตอนบนอีกกว่า 50 โครงการ ความจุกว่า 70 ล้าน ลบ.ม. ซึ่งต้องมาเตรียมความพร้อมและขับเคลื่อนในระยะถัดไป

“หากสามารถก่อสร้างอ่างเก็บน้ำในลุ่มน้ำยมได้ครบตามผลการศึกษา จะสามารถกักเก็บน้ำรวมกันได้ประมาณ 380 ล้าน ลบ.ม. และเมื่อรวมปริมาณความจุกับอ่างฯของเก่าที่มีอยู่แล้วในลุ่มน้ำยมจะทำสามารถกักเก็บน้ำไว้ได้คิดเป็นร้อยละ19 ของปริมาณน้ำท่าในลุ่มน้ำยม แม้จะมีปริมาณไม่มากนักแต่ก็สามารถแก้ไขปัญหาภายในพื้นที่ลุ่มน้ำสาขานั้นๆได้ดีกว่าที่ไม่ได้ทำอะไรเลย เพราะหากรอโครงการพัฒนาแหล่งน้ำขนาดใหญ่ที่มีการต่อต้านสูง ก็ไม่รู้ว่าจะก่อสร้างได้เมื่อไหร่ “ เลขาธิการ สทนช.กล่าวในที่สุด

ทั้งนี้ โครงการอ่างเก็บน้ำน้ำปี้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ สร้างกั้นลำน้ำปี้ ซึ่งเป็นสาขาของแม่น้ำยม ที่บ้านปิน ตำบลเชียงม่วน อำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา จะสามารถส่งน้ำให้แก่พื้นที่การเกษตรในเขตชลประทานได้ถึง 28,000 ไร่ ครอบคลุมพื้นที่ 3 ตำบล ได้แก่ ตำบลเชียงม่วน ตำบลบ้านมาง และตำบลสระ มีราษฎรได้รับประโยชน์ทั้งสิ้น 7,520 ครัวเรือน และยังสามารถส่งน้ำเพื่อสนับสนุนพื้นที่การเกษตรที่รับน้ำจากฝายแม่ยม จังหวัดแพร่ ในช่วงฤดูแล้งได้อีกกว่า 35,000 ไร่ มีราษฎรได้รับประโยชน์อีกกว่า 1,500 ครัวเรือน

รวมทั้งยังจะเป็นแหล่งน้ำต้นทุนสำหรับแก้ปัญหาการขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภค-บริโภค ปศุสัตว์ และอุตสาหกรรม ช่วยบรรเทาปัญหาอุทกภัยบริเวณพื้นที่ท้ายน้ำในเขตอำเภอเชียงม่วน จังหวัดพะเยา ช่วยตัดยอดน้ำที่จะไหลลงสู่ลุ่มน้ำยม และลุ่มน้ำเจ้าพระยาในช่วงฤดูน้ำหลาก ตลอดจนช่วยสนับสนุนกิจกรรมการใช้น้ำอื่นๆ เช่น รักษาระบบนิเวศ เป็นแหล่งเพาะพันธุ์สัตว์น้ำจืดอีกด้วย